SIDK'IN FAZİLETİ

Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:

Mü'minlerden öyle erkekler var ki Allah'a verdikleri sözde durdular (sadâkat gösterdiler).
(Ahzab/23)

Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:
Sıdk hayra, hayır da cennete götürür. Mü'min kişi, doğru söyler Allah katında doğru olarak yazılır. Yalan fısk ve fücura, fısk ve fücûr da cehenneme sürükler. Kişi yalan söyler. Dolayısıyla Allah katında yalancı olarak kaydedilir. (46)

Sıdk'ın (doğruluğun) fazileti hakkında Sıddîk (çok doğru söyleyen) kelimesinin bu kökten türemiş olması kâfidir. Allah Teâlâ, peygamberleri bununla vasıflandırarak şöyle buyurmuştur:
Kitab'da İbrahim'i de an! Çünkü o sıddîk (çok doğru) bir peygamber idi. (Meryem/41)

Kitab'da İsmail'i de an! Çünkü o sözünde sâdık bir peygamberdi.(Meryem/54)

İbn Abbas (r.a) şöyle demiştir: 'Dört haslet vardır ki bunlar kimde bulunursa o kâr etmiştir:
1. Sıdk (doğruluk)
2. Hayâ (utanmak)
3. Güzel ahlâk
4. Şükür

Bişr b. Hâris şöyle demiştir: 'Kim Allah'a sıdk ile yönelirse o kimse insanlardan kaçar'.

Ebu Abdullah Remlî (47)şöyle demiştir: Mansur Dineverî'yi rüya âleminde gördüm ve şöyle sordum:
- Allah sana nasıl muamele etti?
- Beni affedip bana rahmet etti. Ummadığımı bana verdi!
- Kulun kendisiyle Allah'a yöneldiği en güzel şey nedir?
- Sıdk'tır. Kendisiyle Allah'a yöneldiği en çirkin şey ise yalan'dır.

Ebu Süleyman şöyle demiştir: 'Sıdk'ı kendine binek, hakkı kendine kılıç, Allah'ı da isteğinin hedefi yap!'

Bir kişi bir hakîme 'Hiçbir doğru görmedim!' dedi. Hakîm 'Eğer sen doğru olsaydın doğruları görürdün' dedi.

Muhammed b. Ali Kettânî'den48 şöyle rivayet edilir: 'Allah'ın dinini üç temel üzerinde açıklanmış olarak görüyoruz: Hakîkat, sıdk ve adalet... Hakîkat azalar üzerindedir. Adalet kalpler, sıdk da akıllar üzerindedir'.

Allah'a yalan uyduranların (O'na şirk koşanların) kıyamet günü yüzlerinin kapkara kesildiğini görürsün.(Zümer/60)
S
üfyan es-Sevrî bu ayet hakkında 'Bu kimseler, öyle kimselerdir ki doğru olmadıkları halde Allah'ı sevdiklerini iddia etmişlerdir' dedi.

Allah Teâlâ, Hz. Dâvud'a (a.s) vahyederek şöyle buyurmuştur: 'Ey Dâvud! Kim içinden beni doğrularsa ben de onu insanlar nezdinde doğrularım'.

Şiblî'nin meclisinde, bir kişi bağırarak kendini Dicle'ye attı. Şiblî 'Eğer doğru ise, Musa'yı kurtardığı gibi Allah onu kurtarır. Eğer yalancı ise, Firavun'u boğduğu gibi Allah onu boğar' dedi.

Bir kişi şöyle demiştir: Fakîhler ve âlimler üç haslet üzerinde icma etmişlerdir: O hasletler tamam olduklarında onlarda insanın kurtuluşu vardır. Onların bazısı ancak diğeriyle tamamlanır:

1. Bid'at ve hevâi nefisten arınmış İslâm!
2. Amellerde Allah için sıdk!
3. Helâl yemek!

Vehb b. Münebbih şöyle demiştir: Tevrat'ın kenarında yirmi iki harf (kelime) gördüm. İsrailoğulları'nın salihleri bir araya gelir onları okur, aralarında müzakere ederlerdi:

İlimden daha faydalı bir hazine, hilmden daha kârlı bir sermaye yoktur. Öfkeden daha alçaltıcı bir şey, amelden daha süsleyici bir arkadaş, cehaletten daha çirkinleştirici bir yoldaş, takvâdan daha aziz bir şeref, hevâyı terk etmekten daha yararlı bir kerem, fikirden daha üstün bir amel, sabırdan daha yüce bir sevap, kibirden daha rezil edici bir günah, rikkatten daha yumuşak bir ilâç, hamakatten daha ağır bir hastalık, haktan daha adil bir elçi, sıdktan daha nasihatçi bir delil, tamahkârlık 'tan daha zelil edici bir fakir-lik, derlemekten daha şakî bir zenginlik, sıhhatten daha hoş bir hayat, iffetten daha mutlu bir maişet, huşûdan daha güzel bir ibadet, kanaatten daha hayırlı bir zühd, sükûttan daha koruyucu bir nöbetçi, ölümden daha yakın bir gâib yoktur!
Muhammed b. Said el-Maruzî dedi: 'Sıdk ile Allah'ı aradığında Allah senin eline öyle bir ayna verir ki onunla dünya ve ahiretin acaipliklerini görürsün' dedi.

Ebu Bekir el-Verrak şöyle demiştir: 'Allah ile aranda sıdkı, halkla aranda yumuşaklığı koru!'

Zünnûn'a 'İşlerini ıslah etmeye kulun yolu var mıdır?' diye soruldu. Cevap olarak şu şiiri okudu:
Mütereddit ve şaşkın kaldık. Sıdkı arıyoruz. Ona yol yok! Bu bakımdan hevânın iddiaları bize hafif gelir! Hevânın hilafı ise ağır gelir.

Sehl'e şöyle soruldu:
- Üzerinizde bulunduğumuz bu işin esası nedir?
- Sıdk, cömertlik ve şecâattir.
- Biraz daha söyler misin?
- Takvâ, hayâ ve helâl gıda!

İbn Abbas'ın rivayetine göre, Hz. Peygamber'e kemâl sorulduğunda şöyle cevap verdi:
Hakkı haykırmak, sıdk ile amel etmek!49 Allah o sâdıklara sadakatlarından sorsun! (Ahzab/8)
Cüneyd bu ayetin tefsiri hakkında şöyle demiştir: 'Nefisleri nezdinde sâdık olanlardan, rablerinin katındaki sıdkları sorulacaktır. Bu ise tehlike üzerine bina edilen bir şeydir'.

46) Müslim, Buhârî
47) Filistin'in Remle şehrindendir.
48) Süfîdir ve Mekkelidir. H. 322'de vefat etmiş

İHYA-U ULUMİDDİN\İMAM GAZALİ